ابوبكر پس از خودداري حضرت علي (ع)  از بيعت عمر را نزد آن حضرت فرستاد و به وي گفت: «او را با خشونت تمام نزد من بياور». عمر نزد امام علي (ع)  رفت و سخناني ميانشان درگذشت و وقايعي روي داد. امام به او فرمود: «بدوش شيري را كه بخشي از آن سهم توست! به خدا سوگند اين شوق وافر تو به امارت او براي آن است كه تو را پس از خود به خلافت برگزيند».[1]

عثمان هنگام جنگ با مرتدان نزد امام علي (ع)  رفت و گفت: «تا وقتي تو بيعت نكني كسي به جنگ اين افراد نخواهد رفت و امام باز هم از بيعت خودداري كرد».[2]بر پايه برخي از نقل­ها امام تا پيش از رحلت فاطمه زهرا (س)  با ابوبكر بيعت نكرد.[3]

بنابر­اين انگيزه امام براي بيعت‌كردن با خليفه اول صلاحيت او براي خلافت نبود؛ زيرا اگر امام ابوبكر را شايسته خلافت مي­دانست در آغاز خلافتش با وي مخالفت نمي‌كرد.

رفتار و گفتار امام نشان مي­دهد كه ايشان پس از درگذشت پيامبر (ص) هرگز كسي را شايسته­تر از خود براي خلافت نمي­دانستند و در اين‌باره مي­فرمودند:

... و آگاه باشيد به خدا سوگند كه فلاني [ابن ابي­قحافه] جامه خلافت را بر تن كرد در حالي­كه مي­دانست جايگاه من نسبت به حكومت اسلامي چون محور آسياست به سنگ آسيا كه دور آن حركت مي­كند. او مي­دانست كه سيل علوم از دامن كوهسار من جاري است و مرغان دورپرواز انديشه­ها به بلنداي ارزش من نتوانند پرواز كرد. پس من رداي خلافت را رها كرده دامن جمع نمودم و از خلافت كناره­گيري كردم و همواره در اين انديشه بودم كه آيا با دست تنها براي گرفتن حق خود به پا خيزم؟ يا در اين محيط خفقان­زا و تاريكي كه به وجود آورده‌اند صبر پيشه سازم؟ محيطي كه پيران را فرسوده، جوانان را پير و مردان با ايمان را تا قيام قيامت و ملاقات پروردگار، اندوهگين نگه مي­دارد! پس از ارزيابي درست، صبر و بردباري را خردمندانه‌تر ديدم؛ پس صبر كردم در حالي­كه گويا خار در چشم و استخوان در گلوي من مانده بود و با ديدگان خود مي‌نگريستم كه ميراث مرا به غارت مي‌برند.[4]

بنابراين حضرت علي (ع) ، هرگز ديگران را شايسته خلافت نمي­دانست و تنها براي حفظ اسلام و كيان مسلمانان با خلفا بيعت كرد.

 

مراجعه شود: شكست اوهام، ص 215.

---