برنامه ريزي براي يک تغذيه صحيح در ايام ماه مبارک رمضان از اهميت ويژه اي برخوردار است تا هم بتوان با جلوگيري از پرخوري و آشفته خوري، اصل پرهيز را رعايت کرد و هم با تقسيم انرژي و کالري مورد نياز از زيان هاي کمبود غذايي در امان بود. اين مساله به خصوص در مورد نوجوانان از اهميت بيشتري برخوردار است.
دستگاه گوارش هر فردي در مدت 11 ماه سال از مواد غذايي مختلف انباشته مي شود. اين دستگاه هم مانند هر عضو ديگري نياز به استراحت دارد، همان گونه که شب، زمان استراحت جهت رفع خستگي و تجديد قوا در بدن مي باشد و عدم استراحت مناسب باعث فرسودگي و ناتواني جسم و روان و به دنبال آن بروز بيماري هاي مختلف خواهد شد.
از طرفي همان طور که مي دانيد پرخوري باعث افزايش وزن و عوارض ناشي از آن خواهد شد. با گرفتن روزه نه تنها مي توان بر پرخوري و چاقي غلبه کرد، بلکه مي توان با کنترل خوردن، اراده و نيروي تفکر را نيز در خود تقويت کرد.
بدن انسان براي حفظ سلامتي خود همواره مقدار چربي به عنوان ذخيره انرژي در نقاط مختلف ذخيره مي کند. ماندن اين چربي ها به مدت طولاني باعث فشرده شدن آن ها مي گردد. به طور معمول اين چربي هاي فشرده قابليت استفاده زيادي ندارند. روزه داري حتي در افراد لاغر و داراي وزن طبيعي اين اجازه را مي دهد که بدن اين چربي هاي فشرده و قديمي را بسوزاند و فرد فرصتي مناسب براي جايگزيني چربي هاي تازه (بعد از اين دوره) پيدا کند.
البته در کنار تمام موارد ذکر شده که تنها قسمتي از فوايد روزه داري براي سلامت است، توجه به اين نکته مهم است که روزه داري بايد از ويژگي هاي خاصي برخوردار باشد تا تعادل سلامت را هر چه بهتر حفظ کند.
برنامه غذايي نامناسب در ماه مبارک رمضان چه عوارضي را به دنبال خواهد داشت؟
- چاقي: مهم ترين عارضه ناشي از روزه داري است که به دنبال مصرف غذاهاي نامناسب ايجاد مي شود.
- افزايش چربي هاي نامطلوب خون مثل کلسترول تام، تري گليسريد، کلسترول بد (LDL) و اسيد اوريک
- يبوست
- نفخ، احساس پُري دستگاه گوارش و ساير مشکلات گوارشي
- بي حوصلگي، خستگي و ضعف حافظه
- لاغري و ضعف و ناتواني
- کاهش مقاومت بدن در برابر بيماري ها
- سردرد و سرگيجه
- سنگ هاي دستگاه ادراري
همان طور که بيان شد اين مشکلات به هيچ وجه طبيعي و ناشي از يک روزه داري مناسب و صحيح نيست. بنابراين از مصرف مواد غذايي سرخ کرده، انواع شيريني (به خصوص زولبيا و باميه)، دسرهاي چرب، غذاهاي چرب و شور و نمک دار و انواع سس ها و ... و همچنين از مصرف زياد غذاهاي پرحجم مانند آش رشته با پياز داغ فراوان يا تريد کردن نان در آبگوشت جدا پرهيز کنيد تا با مشکل اضافه وزن، افزايش چربي خون و اختلالات گوارشي مواجه نشويد.
اختلالات عصبي مانند بي حوصلگي، اختلال حافظه، گيجي، خستگي و کوفتگي نيز از عوارض روزه داري غلط است.
عوارض فوق مي تواند به علت کمبودهاي تغذيه اي ايجاد شود. افت قند خون يکي از عوامل مهم بروز اين مشکلات است که معمولا به دليل عدم مصرف سحري عارض مي شود.
سوخت و ساز (انرژي لازم) سلول هاي عصبي صرفا از گلوکز (قند) و کربوهيدرات ها تامين مي شود. از طرفي بدن انسان نمي تواند به مدت طولاني کربوهيدرات ها را ذخيره کند، پس گرسنگي طولاني مدت و عدم مصرف سحري مي تواند باعث کاهش انرژي لازم براي فعاليت سلول هاي عصبي و در نتيجه ايجاد عوارض ذکر شده شود.