با توجه به پیشینه و ذهنیت منفی رفتار فرانسه در قبال ایران برای ایجاد ارتباط جدید موضوع اصلاح روابط ضرورت مییابد، که بسیاری از کارشناسان در این عرصه موضوع موازنه دیپلماتیک را مطرح میکنند.
سفر لوران فابیوس وزیر خارجه جنجالی فرانسه به کشورمان جدای از تمام حواشی که به دنبال دارد پیامهای بسیاری را مخابره میکند. گرچه این سفر به دعوت محمد جواد ظریف وزیر خارجه کشورمان انجام میشود اما حضور فابیوس در ایران نشان دهنده نوع نیاز و اشتیاق فرانسه برای ایجاد یک ارتباط مستمر با یکی از قدرتهای بزرگ خاورمیانه است. بسیاری در چند روز اخیر به وجه اقتصادی نیاز فرانسه به ایران اشاره کردند، موضوعی که فابیوس خود بر آن صحه گذاشت اما حضور فرانسویها تنها به نیاز اقتصادی این کشور محدود نمیشود بلکه همکاریهای بین المللی و حضور در منطقه استراتژیک خاورمیانه از طریق ایران نیز در این سفر قطعاً مورد نظر فرانسویهاست.
از سوی دیگر سفر فابیوس به ایران تداعی کننده سست شدن پایه تحریمهاست. در جلسه سه وزیر انرژی، دارایی و خارجه آمریکا با کنگره این کشور، جان کری که تحت فشار نمایندگان تندرو در زمینه تبعات متن برجام بر سیاستهای بین الملل آمریکا قرار داشت، به موضوع مهمی اشاره کرد که نمونه آن را در مورد سفر فابیوس به ایران به خوبی میتوان مشاهده کرد.
جان کری خطاب به نمایندگان کنگره آمریکا اذعان داشت که تحریمها دیگر نمیتواند در قبال ایران ادامه یابد و شرکای غربی آمریکا در اتحادیه اروپا خواهان ایجاد روابط اقتصادی مستحکم با ایران هستند و کشورهای چین و روسیه نیز در این راستا به موضع آمریکا وفادار نخواهند ماند. از این نظر وی این هشدار را به نمایندگان کنگره آمریکا داد که عدم تأیید متن برجام هستهای ایران اقتدار و اتحاد آمریکا با شرکای اروپاییاش را از بین میبرد و آمریکا در این زمینه تنها خواهد ماند.
البته نوع ارتباط با فرانسویها در آینده باید تعریف درست دیپلماتیک داشته باشد. فرانسویها در طول سی سال موضع خصمانهای نسبت به ایران داشتند. این کشور در زمان حمله صدام حسین به ایران در اقدامی غیر قانونی و جنایت کارانه هواپیماهای جنگنده میراژ و سوپر استاندارد و موشکهای ضد کشتی اگزوسه، رادارهای رازیت، توپخانه سنگین در اختیار صدام قرار داد. فرانسه مسئول مستقیم هستهای شدن اسرائیل است و نقش مستقیمی در ایران هراسی و ارسال اسلحه به کشورهای حاشیه خلیج فارس داشته و دارد.
مساله خونهای آلودهای که در سال 62 و 63 بیماران هموفیلی کشورمان را دچار مشکل کرد و باعث ورود ایدز به ایران شد نیز یکی از مسائل بسیار مبهمی است که هنوز در ذهن افکار عمومی ایران باقی مانده است و بیشتر اعتراضات به سفر فابیوس به ایران را شامل میشود و موید نگاه منفی ایرانیان به فرانسه است که در طول سالهای متمادی بر اساس رفتارهای خصمانه این کشور بوجود امده است.
فرانسه در مقاطعی جلودار سیاستهای ضد ایرانی بر اساس منافع رژیم صهیونیستی در منطقه بوده است و اظهارات و رویههای خصمانه و جلوداری پاریس در ایران هراسی و اسلام هراسی را نمیتوان بدون واکنش مناسب نادیده گرفت و این اغماض ممکن است علائم نامناسب و ناخواستهای را به طرفهای سیاسی کشورمان ارسال کند که برای ارتباط با سایر کشورهای غربی نیز موضوع مهمی است.
حضور گروهک منافقین در این کشور ارتباط مستمر اعضای ارشد این گروهک تروریستی با پارلمان این کشور یکی از موارد مهمی است که فرانسویها بایستی در ارتباط با آن به ایران پاسخگو باشند. فرانسه مخالفان ایران را در سرزمین خود پناه داده است و این موضوع یکی از چالشهای دیپلماتیک فرانسه و ایران است که بایستی در رابطه با فرانسه مورد توجه جدی قرار گیرد. این در حالی است که بسیاری از اسنادی جعلی که ایران را متهم به ساخت سلاح هستهای میکند را گروهک منافقین طراحی کرده و غرب بر همین اساس همواره احتمال دستیابی ایران به سلاح هستهای را مطرح کرده است.
فعالیت گروهک منافقین در فرانسه در حالی است که این کشور همواره سعی در دخالت در امور کشورمان با بهانه حمایت از حقوق بشر داشته است. این تناقض رفتاری فرانسویها نیز بیش از پیش موید ماهیت منفعت طلبانه رفتاری فرانسویها در قبال ایران است که در طول تاریخ نیز همواره اثبات شده است.
از لحاظ اقتصادی نیز با توجه به اینکه به یکباره خودروسازان فرانسوی بازار ایران را بر خلاف قانون و قراردادهای تجاری ترک گفتند و بازار خودرو ایران را ملتهب ساختند، فرانسه به عنوان یک شریک نامطمئن در حوزه اقتصادی شناخته شد. این درحالی است که اعتماد اصل اساسی مراودات اقتصادی است و در این زمینه نیز حضور شرکتهای خودروسازی فرانسوی در کشورما نیز باید با جبران خسارات برای جلوگیری از تولید رفتارهای نامطمئن آینده باشد.
البته با توجه به رویکرد تازهای که در گشایش ارتباط سیاسی در منطقه ایجاد شده است و با توجه به واقعیات سیاست خارجی نبایستی از موضوع ارتباط با کشورهای مختلف نیز غافل بود؛ اما نوع تعریف ارتباط دیپلماتیک در این عرصه بسیار مهم و اثرگذار است. بسیاری از کارشناسان الگوی روابط متعادل و موازنه دیپلماتیک را بر اساس مسئولیتپذیری و پاسخگویی مشترک برای روبرو شدن با فرانسه پیشنهاد میدهند. به نظر میرسد فرانسویها نیاز اساسی در ارتباط با ایران دارند و در هر معاملهای که فروشنده یا خریدار بیشتر احساس نیاز کند طرف مقابل سود بیشتری را عاید خود میکند. بر این اساس نوع ارتباط دیپلماتیک و اقتصادی با فرانسه باید با روشن تنبیهی و تشویقی مناسبی ایجاد شود تا کشورمان در این عرصه دگر بار متضرر نشود.
جمهوری اسلامی ایران اهل منطق و تعامل است و بر پایه پازل عزت حکمت مصلحت سیاست خارجی ایران بنا شده است که این موضوع تعامل با کشورهای مختلف را در بعد جهانی ایجاب میکند. از این رو ضرورت اصلاح رویکرد گذشته فرانسه در قبال ایران بسیار احساس میشود اما در این رابطه ایران نیز بایستی رفتار خود با فرانسه را اصلاح کند، به این معنا که نوعی ارتباط با فرانسه را زمینه چینی و برنامهریزی کند تا طرف فرانسوی در رابطه با ایران نقش شریک دغلکار اقتصادی را کنار گذاشته و به یک ارتباط سازنده با ایران بیندیشد و رفتارهای اشتباه خود را اصلاح کند. در این مسیر باید راههای انحرافی برای فرانسه مسدود شود فرانسه طی مسیری که ایران طراحی میکند باید حرکت کند. شروع روابط جدید در این عرصه نیز میتواند شروع اصلاح در روابط آینده باشد که ضرورت آن در نکاتی که ذکر شد بسیار حائز اهمیت است و از همین امروز باید سنگ بنای یک رابطه دوسویه متعادل با فرانسه را چید.