بعد از بیانات مقام معظم رهبری در دانشگاه امام حسین (ع) که نسبت به قصد دشمنان ایران برای کشاندن جنگ نیابتی به نزدیکی مرزهای ایران هشدار دادند، میر احمدرضا پوردستان فرمانده نیروی زمینی ارتش طی سخنانی به مناسبت سوم خرداد سالروز آزادسازی خرمشهر در صحن علنی مجلس گفت: امروز با چهره تازه‌ای از تهدیدات روبرو هستیم که از نظر نوع، شکل و اندازه با گذشته فرق دارد. نیروهای تروریستی و تکفیری در نزدیکی مرزهای ما هستند. در سال گذشته همین موقع بود که ستاد کل نیروهای مسلح به ما ابلاغ کرد که تروریست‌ها در جلولا و سعدیه هستند و گام بعدی آنها خانقین بود که می‌خواستند به کشور ما بیایند.این گروهک‌های داعش در استان‌های مرزی ما فضاسازی کرده بودند و زاغه مهمات و نیرو پیش‌بینی و آماده کرده بودند تا در زمان ورودشان با ترور، انفجار، آشوب کنند که توسط سربازان گمنام کشورمان خنثی شد.

پوردستان همچنین از افزایش فعالیت نیروهای داعش در افغانستان و پاکستان خبر داد و از لزوم افزایش توان نیروهای زمینی ارتش و سپاه گفت. این بخش از اظهارات فرمانده نیروی زمینی ارتش از اهمیت بسیاری برخوردار است. تاکتیک نیروهای تروریست تکفیری بر روی زمین است و آنها توان حملات هوایی و دریایی را ندارند. بنابراین برای از بین بردن مواضع تروریست ها در خارج از مرزها توان هوایی بیشتر به کار می آید اما در صورت ورود به مرزهای کشور این نقش نیروهای زمینی است که پررنگ تر می شود.

اما سوالی که بعد از هشدار مقامات ایرانی نسبت به افزایش تحرکات داعش در اطراف ایران به ذهن خطور می کند این است که ایران چه راهبردی را برای مبارزه با نیروهای شبه نظامی تروریست در نظر گرفته است و آیا قصد داعش برای ورود به جنگ با ایران تا چه میزانی جدی است؟

ثباتی که خار چشم دشمنان است

هر حرکتی از سوی نیروهای دشمن دارای انگیزه هایی در پس آن است. بعد از جنگ هشت ساله تحمیلی عراق بعثی علیه ایران، کشور از ثبات قابل ملاحظه ای در اکثر حوزه ها برخوردار شده به نحوی که مسیر آبادانی در دولت های مختلف و به روش های گوناگون پیگیری شده است. این در حالی است که بیشتر کشورهای منطقه درگیر نزاع های بی پایانی درون و بیرون مرزهای خود هستند. از این رو گویا سعودی ها بیش از همه نگران ثبات داخلی ایران و رشد اعتبار سیاسی ایران در جهان هستند که باعث می شود پدرخواندگی سعودی ها برای منطقه بیش از گذشته از اعتبار ساقط شود.در همین رابطه دبیر شورای عالی امنیت ملی شمخانی با اشاره به فتنه طراحی شده از سوی نظام سلطه و ایادی منطقه‌یی آن در خصوص ایجاد اختلافات قومی و مذهبی و با سوء استفاده از عناصر خودفروخته؛ هدف آن‌ها را مقابله با آبادانی در منطقه و درگیر کردن ظرفیت‌های داخلی کشور و جلوگیری از هم‌افزایی و پیشرفت ملت ایران عنوان کرده است.

در کنار ثبات و امنیت مثال زدنی ایران در منطقه پر آشوب خاورمیانه، افزایش نفوذ و قدرت تاثیرگذاری تهران نیز بیش از گذشته نمود یافته است. با سقوط طالبان در افغانستان و صدام در عراق، بیشترین منافع متوجه ایران شد. حکومت هایی در این دو کشور بر سر کاربودند که تا پیش از آن در زمره تهدیدات اصلی علیه کشور محسوب می شدند اما پس از سرنگونی طالبان و صدام، ایران تنها کشوری بود که بالاترین میزان نفوذ را در این کشورها به دست آورد.

اما در سوی دیگر، عربستان سعودی با پشتوانه مالی هنگفت نفتی که در اختیار دارد به روش های مختلفی سعی کرده در  سالیان اخیر با ایران موازنه سازی کند و بتواند برای خود نقش فعالی را در خاورمیانه ایفا کند. هرچند تلاش های این رژیم در سیستم های حاکمیتی برخی از کشورهای عرب منطقه موثر واقع شده و توانسته آنها را همراه خود سازد لیکن در میان ملت های منطقه، رژیم آل سعود منفورترین رژیم در نظرسنجی ها بوده است. برای همین عربستان برای جبران این نقیصه بزرگ راهی را برگزیده که در راستای طرح آمریکا و اسرائیل قرار دارد. از بین بردن بازوهای استراتژیک ایران در منطقه و درگیر کردن ایران در جنگ های نیابتی برای تحلیل بردن قدرت ایران در منطقه، راهبردهایی هستند که در چند سال اخیر به شدت از سوی عربستان و کشورهای حامی آن در حال اجرایی شدن هستند. 

در واقع داعش را  می توان طرح سعودی ها برای مبارزه با نفوذ ايران در منطقه دانست. نبرد کنونی داعش در عراق در واقع نبرد سعودی علیه ایران به ‌جهت تسلط بر خاورمیانه است. منطقه تحت سیطره داعش منطقه ای وسیع از خاک سوریه و عراق است و این گروه تروریستی همچنان به پیشروی خود ادامه می دهد. در صورتیکه اگر پشتیبانی مالی کشورهای شیخ نشین خلیج فارس  نبود، قدرت این گروه بعد از بیش از دو سال می بایست تحلیل می رفت. 

نبرد در بغداد و دمشق

ایران در عراق و سوریه در حال نبرد با داعش و گروه های تروریستی مشابه با آن است. راهبرد ایران در مقطع کنونی از بین بردن فتنه از نطفه است و برای همین کار نیز حزب الله لبنان نیز به صورت فعالانه ای علیه نیروهای تروریست در سوریه وارد جنگ شده است. در ماه های اخیر حمایت ایران از ارتش عراق و سوریه توانسته نقش به سزایی را در موفقیت های بی نظیر آنها در عقب راندن گروه های تروریستی ایفا کند. اما ضعف ساختاری ارتش عراق، این فرصت را به داعش داده تا با استفاده از این ضعف به راحتی شهرهای جدیدی را تحت اشغال خود در آورد و خود را به بغداد نزدیکتر کند. 

داعشی در امتداد خطی مستقیم در حاشیه فرات قلمرو خود را از عراق به سوریه وصل کرده است. مناطق تحت کنترل داعش با رنگ سیاه و مناطقی که در انها درگیری وجود دارد رنگ قرمز مشخص است.

هجوم عربستان به یمن، فصل تازه ای را در تحولات خاورمیانه باز کرد. رژیم سعودی برای از بین بردن نفوذ ایران در کشورهای عربی دست به هر کاری می زند و این اقدامات ایذایی سعودی ها تاکنون به قیمت جان هزاران انسان بیگناه تمام شده است. عربستان برای مشروعیت بخشیدن به اقدامات خود اصطلاح هلال شیعی را باب کرده تا با ایجاد جو ایران هراسی، شیعه ستیزی را توجیه کند اما علی رغم همه سرمایه گذاری های انجام شده، نفوذ معنوی ایران در میان ملت های منطقه بیشتر از گذشته شده و ایران به جای اصطلاح هلال شیعی، "محور مقاومت" را مطرح ساخت.

هزینه تراشی برای محور مقاومت در عراق، سوریه، یمن و لبنان، محورهای اصلی طرح سعودی - آمریکایی است اما ایران نیز می بایست به عنوان مهمترین کشور مقاومت، هزینه های بیشتری پرداخت کند؛ بنابراین ورود مستقیم ایران در جنگ ها، در دستور کار قرار گرفته است. امری که فرماندهان نظامی کشور مبنی بر افزایش تحرکات گروه های تروریستی در نزدیکی مرزهای ایران هشدار داده اند. 

حال که درگیری های لفظی در حال ورود به فاز جدید نبردهای عریان تر در جبهه های واقعی است، آیا ایران طرحی برای مقابله با تروریست ها و حامیان آنها در صورت تهدید مرزها خود دارد؟ به هر حال هر درگیری هزینه های خاص خود را نیز دارد و می تواند آسیب پذیری های پیش بینی ناپذیری را نیز رقم بزند. اما از بعد توان مقابله ایران با داعش در مرزهای غربی کشور که بیشترین فعالیت ها را در حال حاضر در این ناحیه دارد، تهران توانسته تا به امروز موفق عمل کند. 

عقب نشینی داعش در اولین تحرک جدی به سمت مرزهای ایران

درست در تابستان سال گذشته بود که خبرهایی از نزدیکی داعش به 50 کیلو متری مرزهای کشور در رسانه ها منتشر شد و به دنبال آن نیز مقامات آن را تایید کردند. نیروهای داعش در حالیه به پیشروی های خود ادامه می دادند، توانستند دو شهر کوچک در استان دیاله به نام های السعیدیه و جلولاء در شرق عراق را به تصرف خود درآورند. این دو شهر در نزدیکی مرز عراق با ایران یعنی مرز خانقین (مرز خسروی در استان کرمانشاه)هستند. ایران در آن زمان برای مقابله با خطر آنی داعش، سریع واحدهای توپخانه ای خود را به مرز غربی گسیل داشت و برای رصد تحرکات دشمن تا داخل خاک عراق نیز نفوذ کرد. فرمانده نیروی زمینی ارتش این موضوع را اینگونه شرح می دهد: 

"نیروهای تکفیری و تروریستی در نزدیکی مرزهای ما هستند و در گذشته داعش برای ورود به ایران زاغه مهمات پیش‌بینی کرده بود. در سال گذشته همین موقع بود که ستاد کل نیروهای مسلح به ما ابلاغ کرد تروریست‌ها در جلولا و سعدیه هستند و گام بعدی آنها خانقین بود که می‌خواستند به کشور ما بیایند. این گروهک‌های داعش در استان‌های مرزی ما فضاسازی کرده بودند و زاغه مهمات و نیرو پیش‌بینی و آماده کرده بودند تا در زمان ورودشان با ترور و انفجار، آشوب کنند که توسط سربازان گمنام کشورمان خنثی شد. اما ما در کمتر از سه‌روز، پنج تیپ رزمی را برای مقابله با آنها سازمان‌دهی کردیم و نیروهای پیاده و بالگرد شناسایی ما تا ٤٠ کیلومتر به داخل خاک عراق رفتند و توپخانه‌هایمان را ثبت تیر کردیم." 

مرز ایران و عراق در نزدیکی خانقین. ایران و عراق دارای 1500 کیلومتر مرز مشترک هستند.

گروه 33 توپخانه ای نزاجا در کردستان مستقر شده و به گفته فرمانده این گروه، در صورتی که داعش در 40 کیلومتری مرز ایران وارد شود مورد حمله آتش شدید توپخانه ای گروه 33 قرار خواهد گرفت. آذرافروز، فرمانده گروه 33 توپخانه نزاجا با تاکید بر تاثیرات بازدارندگی گروه 33 در رابطه با تحرکات دشمن در دیماه سال قبل خاطرنشان ساخته بود: انتقال دو گردان دوربُرد گروه 33 به کردستان حتی تحرکات و دسیسه های گروهک های پیش پا افتاده را نیز به شدت کاهش داد.

نیروهای شیعه عراقی سدی محکم در مقابل داعش

اما در کنار اقدامات تهران در مرزهای خود، باید به تجهیز و آمادگی نیروهای شیعه عراقی در مبارزه با داعش نیز اشاره کرد. نیروهای حشد الشعبی (بسیج مردمی) عراق در یکسال اخیر و به دنبال فتوای آیت الله سیستانی سازماندهی شده اند و در زمانی که ارتش عراق متحمل شکست های سنگین و غافلگیرانه ای از سوی داعش می شد، این نیروهای مردمی شیعه در عراق بودند که با هجوم به مناطق تحت اشغال داعش، مناطق استراتژیکی را آزاد کردند. در حال حاضر و پس از عقب نشینی ارتش و پلیس عراق از شهر الرمادی در استان الانبار، این نیروهای مردمی هستندکه توانستند جلوی پیشروی داعش را به سمت بغداد بگیرند. 

بالغ بر 60 درصد از جمعیت عراق را شیعیان تشکیل می دهند که اکثرا در جنوب این کشور سکنی دارند. بین شیعان عراقی و ایرانی قرابت بسیاری است و عشق وافری نسبت به حرمین مطهر امامان شیعه در کربلا، سامرا و نجف وجود دارد. در حال حاضر در گروه های مدافعین حرمین، ایرانی های بسیار حضور دارند. همین عامل فرهنگی و مذهبی باعث افزایش حس اتحاد و همراهی میان شیعیان در مقابله با داعش شده است. یکی از اهداف اصلی داعش نابودی و کشتار شیعیان است. این هدف در جهان بینی تکفیری - وهابی این گروه قرار دارد. از این رو نابودی داعش به منزله نابودی دشمن مشترک ایران و عراق خواهد بود.

از زمان ظهور داعش در عراق، ایران تنها کشوری بود که به صورت واقعی و در سطح وسیعی به مبارزه با این گروه تروریستی پرداخته و توانسته زیرساخت های مهمی را از نیروهای انسانی کار آزموده تدارک ببیند. نقس سردار سلیمانی در پیشبرد مبارزه نظامی علیه داعش غیرقابل انکار است. گفته می شود در زمان آزادسازدی تکریت، سردار قاسم سلیمانی، فرماندهی بیش از 30000 نفر را برعهده داشت و توانست تکریت را با متحمل کردن ضربات سنگینی از چنگ داعش آزاد کند. همچنین زمانیکه نواحی کردنشین شمال عراق توسط داعش مورد هجوم واقع شده بود، فرمانده سپاه قدس با دو فروند هواپیمای پر از تسلیحات نظامی در اربیل فرود آمد و تجهیزات پیشمرگ هایی را که در خط مقدم در حال نبرد با داعش بودند را تامین کرد. از آن زمان به بعد پیشمرگ های کرد به ایران بیشتر نزدیک شدند.

از سویی حزب الله لبنان به عنوان قویترین گروه شیعی در خاورمیانه که دارای تجربیات بسیار گرانبهای از جنگ های نامنظم در جنوب لبنان با اسرائیل است، در حال حاضر در سوریه به خصوص و در عراق عملیات های موفقی را انجام داده است. نبرد القلمون و بازپس گیری این منطقه استراتژیک در مرز لبنان و سوریه از تروریست ها، یک نمونه موفق در صحنه نبرد سوریه بود. از این رو گروه های طرفدار ایران در عراق و سوریه توانسته اند در کنار فرمانده هان ایرانی، داعش را در بسیاری از مناطق سوریه و عراق، زمین گیر کنند و اجازه ماجراجویی  در حرکت به سوی مرزهای ایران را از آنها بگیرند.

پرنده های بدون سرنشین و جنگند های  ایران بلای جان داعش

هر چند ایران از لحاظ نیروی انسانی و تجهیزات نظامی توپخانه ای در مرزها مجهز و آماده است اما نباید از نیروی قدرتمند ایران در هوا غافل شد. ایران یکی از ده کشور پیشرفته سازنده هواپیماهای بدون سرنشین در جهان است. ایران از پهپاد در طول جنگ عراق بهره برد. ابابیل های ایرانی که اولین نمونه از این دست بودند، به صورت یکبار مصرف استفاده می شدند و با حمل 40 کیلوگرم مواد منفجره بر فراز مواضع دشمن فرود می آمدند.

در سال های اخیر پهپادهای مختلف و قدرتمندی با توانمندی پرتاب موشک وارد عرصه نظامی کشور شده اند که علاوه بر استفاده در داخل، در عراق و سوریه نیز در حال استفاده هستند. با ساخت پهپاد مهاجر 4 و شبیه سازی ار. کیو 170 آمریکایی، ایران به تکنولوژی برتر ساخت پهپادها دست پیدا کرده است. پرنده های بدون سرنشین ایرانی ابابیل 3 در جبهه های نبرد موصل کمک فراوانی در جمع آوری اطلاعات و تعیین هدف برای فانتوم های اف- 4 جهت بمباران مواضع داعش تهیه می کردند.

ایران همچنین به فناوری ساخت پهپادهای انتحاری دست پیدا کرده که می تواند در نبردهای هوایی و زمینی مورد استفاده قرار گیرند و زمانی که متوجه هدف مشکوکی شوند، می تواند به سوی هدف حمله ور شوند. این پهپادها به خصوص می توانند در مرزهای کشور کارایی بسیاری داشته باشند و در صورت افزایش تحرکات تروریست ها یا هجوم به نزدیکی مرزهای کشور مورد استفاد قرار گیرند و در یک رشته عملیات مستقیم، تجهیزات داعش را نابود کنند.

در کنار پهپادها، جنگنده های نیروی هوایی ایران نیز علی رغم وجود تحریم ها، همچنان در حالت پرواز و انجام عملیات حفظ شده اند و خلبان های حرفه ای این جت های جنگی می توانند کلیه مواضع گروه های تروریستی را با خاک یکسان کنند.

بر اساس گزارش ها، ایران در چندین عملیات هوایی و با استفاده از جنگنده های اف 4، مواضع داعش را در دیالی، جلوله و سعدیه بمباران کرده اند. این رشته از عملیات در آذرماه سال 93 صورت گرفتند و در رسانه  های خارجی انعکاس گسترده ای یافت. در این خصوص روزنامه «لس آنجلس تایمز» جزئیات بیشتری از این موضوع را منتشر کرد و نوشت که حملات هوایی ایران علیه داعش، در بیرون راندن تروریست‌ها از دو شهر عراق موثر بوده است. به نوشته این روزنامه، ‌حملات مذکور عمدتاً توسط جت‌های جنگنده اف 4ایران انجام گرفته ‌و به گفته منابع مطلع، چهار فروند از این جنگنده‌ها ماه گذشته در عملیاتی که برای بیرون راندن داعش از دو شهر سعدیه و جلوله در 20 مایلی مرز ایران انجام گرفت، شرکت داشته‌اند. «لس آنجلس تایمز»افزوده است که ایران منطقه مذکور را به نوعی منطقه حائل در نزدیکی مرز خود می‌داند و وجود هیچ گونه تهدیدی علیه خود در این منطقه حائل را تحمل نمی‌کند.

اما قدرت موشکی ایران را نباید فراموش کرد. کشور به موشک هایی دسترسی دارد که می توانند اهداف تعیین شده داعش را نابود کنند. برنامه موشکی ایران پیشرفته های زیادی را در چند سال اخیر کسب کرده  و از توانایی هدف قرار دادن دقیق مواضع دشمن برخوردار است. برای مثال، در سال 2013 میلادی، ایران در موشک های بالیستیک ضد کشتی مافوق صوت "خلیج فارس" را آزمایش کرد. این موشک دقتی 8.5 متری را از خود نشان داد. یکی از قوی ترین موشک های ایران که می تواند به داعش ضربه اساسی بزند "فاتح -110" است. ایران نسخه های به روز شده تری از این موشک کوتاه برد را در سال 2012 میلادی تولید کرد. اگرچه این موشک اساس ماهیت تدافعی دارد اما می تواند در زمین و دریا اهداف تعین شده را نابود کند.

هشدارهای که باید جدی گرفت

توان امنیتی، دفاعی و اطلاعاتی ایران در سطح منطقه خاورمیانه برجسته و مثال زدنی است و این قدرت توانسته علی رغم تمام حملات به سوریه، نظام بشار اسد را در چند سال اخیر سر و پا نگه دارد. اما در این میان نباید قدرت داعش و گروه های تروریستی دست ساخته آمریکا و عربستان را دست کم گرفت. این نیروی تروریستی توانسته در سوریه و عراق سرزمین های زیادی را به تصرف خود در آورد و خلافت داعش را برپا کند. با به دست آمدن نقشه ها و اسرار این گروه مشخص شده که از ساختار سیاسی و اداری به مانند حکومت های مرسوم برخوردار است. از سویی داعش بر خلاف القاعده توانسته حس انتقام را در میان سنی مذهب های تندرو تحریک کند و آنها را نیز با خود همراه سازد. می توان گفت زمینه های اجتماعی و فرهنگی در شهرهای سنی نشین برای پیشرفت داعش مهیا بوده و این گروه تروریستی در کنار ایجاد رعب و وحشت ناشی از جنایت های غیرانسانی، با سوءاستفاده از کمبودهای موجود در محیط اجتماعی سنی نشین که خواهان تشکیل ایالت فدرالی به مانند کردهای عراق بودند، توانستند، بر وسعت سرزمینی خود بیفزایند.

ایران با درک این مسائل، با افزایش قدرت بازدارندگی خود توانسته تهدیدات نظامی کلاسیک را تا حدودی کاهش دهد اما گروه های تروریستی پیرو جنگ های کلاسیک و منظم نیستند و آنها به صورت نامنظم و شهری وارد جنگ با کشورها می شوند. یکی از مزیت های که ایران را نسبت به کشورهای دیگر منطقه متمایز می کند، دارا بودن تجربه گرانبهای جنگ های نامنظم است که همین عامل در عراق و سوریه گرهگشای بسیاری از عملیات های پیچیده شهری بوده است. بنابراین هرچند داعش ممکن است به دنبال ماجراجویی در نزدیکی مرزهای ایران باشد اما توان نظامی ایران، ریسک چنین عملیات های را برای گروه تروریستی داعش بسیار بالا می برد و به طریقی، نوعی خودکشی محسوب می شود.

همانگونه که محسن رضایی، دبیر مجمع تشخیص مصلحت نیز در نشست خبری با خبرنگاران با بیان این‌که مجموعه تحرکات و تهدیداتی که از سوی آمریکا و اسرائیل با همدستی برخی از کشورهای منطقه آغاز شده است، گفت: "اکنون نمونه‌هایی از این تحرکات را در کشورهای سوریه و یمن مشاهده می‌کنیم اما ظاهراً آنها برنامه‌های دیگری نیز دارند تا این ناامنی‌ها را به مرزهای غربی و شرقی کشورمان بکشانند.  این بار باید بگوییم که اگر بخواهد اتفاقی در مرزهای ما بیفتد،‌ آنچنان جواب ما محکم و جدی باشد که توطئه‌هایشان تداوم نیابد و وقت ما را در سازندگی‌ و پیشرفت کشور نگیرد. اخبار و تحلیل‌هایی وجود دارد که خواب‌هایی برای امنیت ملی‌مان دیده‌اند.هیچ قدرتی قادر نیست که امروز در مرزهای جمهوری اسلامی ایران ناامنی ایجاد کند."

کمربند استراتژیک شرق به غرب عراق

فرمانده سپاه قدس نیز در گردهمایی بزرگ جانبازان و رزمندگان استان کرمان بر ضرورت حفظ و استحکام مرزهای کشور در مقابل طاعون داعش تاکید کرد: "داعش طاعون و بلای بزرگ جهانی است و ما باید در برابر اعمال وحشیانه داعشی ها که با سر دادن فریاد «الله اکبر» سر می برند ایستادگی می کنیم.اگر امروز این طاعون در کشورهای همسایه سربلند کرده است باید مرزهای خود را قرنطینه کرده و به کشورهای مبتلا نیز کمک کنیم که از این آفت خلاص شوند تا به کشور ما سرایت نکند."

به نظر می رسد حیات گروه های تروریستی در منطقه تا زمانی که اجماعی برای نابودی کامل آنها وجود نداشته باشد، ادامه یابد. کشورهایی از متشنج بودن اوضاع خاورمیانه و درگیری در این منطقه بهره می برند و می توانند به کمک این گروه ها منافع خود را پیگیری کنند. بنابراین خطر تروریسم تا مدت های مدیدی گریبان گیر منطقه خواهد بود. ایران توانسته تا به امروز به روش های گوناگونی از خطر گروه های تروریستی از خود محافظت کند و به جزیره ثبات در منطقه پرآشوب خاورمیانه تبدیل شود. لیکن همانگونه که مقامات امنیتی و نظامی کشور هشدار داده اند این ثبات و تداوم آبادانی برای برخی از رژیم های منطقه و حامیان غربی آنها، پذیرفتنی نیست و خود را برای برهم زدن نظم و امنیت کشور آماده کرده اند.

بنابراین در کنار حفظ امنیت مرزها به روش های نظامی و امنیتی، می بایست در داخل کشور با اشراف اطلاعاتی کامل از تحرک مزدوران غربی و عربی جلوگیری به عمل آید. در نمونه مهاباد که یک نوع موضوع کاملا شخصی اتفاق افتاده بود، دشمن توانست با انتشار اخبار غلط، احساسات مردم کردنشین آن شهر را تحریک کند و در نهایت منجر به خسارت های مادی و معنوی فراوانی برای آن منطقه شد. هرچند ایرانیان ثابت کرده اند زمانیکه پای دفاع از آب و خاک کشور به میان آید، یکپارچه و متحد در مقابل دشمنان خارجی می ایستند و این امر را در جنگ هشت ساله دفاع مقدس ثابت کردند و از هر قومیت و مذهبی در جبهه های نبرد حاضر بودند.