موعظه: رهبر انقلاب اسلامی در قبال همه دولت‌‌ها، مشی حمایتی داشته‌اند و همواره از تلاش‌ها و اقدامات بجای دولت‌های مختلف حمایت کرده‌اند. با این وجود، هر کجا که لازم بوده است تذکراتی را نیز به دولت‌ها داده‌اند و جهت اصلاح آن دسته از اقدامات دولت‌ها که در راستای منافع ملی نبوده است، اقدام کرده‌اند. در طول سال‌های زعامت و ولایت رهبر معظم انقلاب تاکنون چهار رئیس جمهور بر سرکار آمده‌اند که همه آن‌ها مورد حمایت رهبر انقلاب بوده‌اند و البته همه آن‌ها نیز آنجا که لازم بوده است از ایشان تذکراتی گرفته‌اند. «همه‌ی دولت‌هایی که بعد از انقلاب سر کار آمدند، دولت‌های منتخب مردمند و بنده در همه‌ی این دوره‌ها - آن‌وقتی که مسئولیّت داشتم - از همه‌ی این دولت‌ها حمایت کردم. همه‌ی دولت‌ها هم نقاط مثبتی دارند، [هم] نقاط منفی‌ای دارند؛ هیچ دولتی نیست که بگوید من همه‌ی نقاطم مثبت است یا کسی بگوید همه‌ی نقاطش منفی است؛ نه، مثبت و منفی مخلوط است»(1) در این بین دولت یازدهم نیز در برهه هایی با تذکرات رهبر انقلاب مواجه شده است و ایشان نسبت به برخی از اقدامات و رویکردهای دولت موضع گرفته‌اند. در ادامه به تذکرات رهبر معظم انقلاب خطاب به دولت یازدهم در طول یک سال و نیم گذشته اشاره می‌شود:

انتقاد از اقدامات نابجای دولت در سفر به نیویورک

در مهرماه 92 و در حالی که تنها دو ماه از روی کار آمدن دولت یازدهم می‌گذشت، رئیس جمهور و وزیر امور خارجه و تنی چند از دولت مردان جهت شرکت در مجمع عمومی سازمان ملل به نیویورک سفر کردند. در این همین سفر بود که روحانی و رئیس جمهور آمریکا به مکالمه تلفنی پرداختند و وزاری خارجه آمریکا و ایران نیز با هم دیدار کردند. همین اقدام نابجای رئیس جمهور و وزیر خارجه مورد انتقاد رهبر انقلاب قرار گرفت: «برخی از آنچه در سفر نیویورک پیش آمد، به نظر ما بجا نبود.»(2) بعد از همین موضع‌گیری رهبر انقلاب بود که ظریف در دیدار با اعضای کمیسیون امنیت ملی اذعان کرد؛ که گفت و گوی تلفنی روحانی و اوباما و طولانی شدن دیدار خودش و جان کری، اقدامات نابجای سفر نیویورک بوده است.

تاکید بر دفاع از حقوق هسته‌ای ملت در مذاکرات

رهبر انقلاب همواره بر حمایت از تیم مذاکره تاکید کرده‌اند و عنوان داشته‌اند که از آن‌ها حمایت خواهند کرد؛ با این همه، ایشان بر لزوم دفاع از حقوق ملت به ویژه حقوق هسته‌ای در مذاکرات، توسط تیم مذاکره کننده سخن گفته‌اند. ایشان در روزهای پایانی آبان 92 در حالی که بر حمایت از تیم مذاکره کننده تاکید کردند، بر لزوم دفاع از حقوق ملت و عدم عقب نشینی آن‌ها، نیز اصرار داشتند: «اصرار دارم بر تثبیت حقوق ملّت ایران، از جمله مسئله‌ی حقوق هسته‌ای؛ اصرار داریم بر اینکه از حقوق ملّت ایران یک قدم عقب‌نشینی نباید بشود. ما البتّه در جزئیّات این مذاکرات مداخله نمی‌کنیم؛ یک خطوط قرمزی وجود دارد، یک حدودی وجود دارد، این حدود باید رعایت بشود؛ این را گفتیم به مسئولین و موظّفند که این حدود را رعایت کنند؛ از هارت‌وهورت دشمنان و مخالفان هم واهمه‌ای نداشته باشند و ترسی به خودشان راه ندهند.»(3)

با مسائل فرهنگی شوخی نمی‌شود کرد

حوزه فرهنگ از جمله مواردی است که رهبر انقلاب همواره نسبت به آن حساسیت داشته‌اند و لزوم توجه جدی به آن را از دولت‌های مختلف مطالبه کرده‌اند. از جمله حوزه‌هایی که دولت یازدهم در طول یک سال و نیم گذشته از رهبر انقلاب تذکر گرفته است، همین مسئله است: «این همه کارهای گوناگون فرهنگی که در سطح کشور انجام می‌گیرد، اگر فرض کنیم دولت‌ها بخواهند هم این کارها را انجام بدهند، نمی‌توانند انجام بدهند؛ کار مردم است. اما این موجب نمی‌شود که اگر شما یکجا دیدید که فرض بفرمایید یک حرکتی دارد در همین کارهای مردمی انجام می‌گیرد که دارای آسیب اجتماعی است، داخل نشوید و بگویید من دخالت نمی‌کنم؛ نه، اینجا لازم است دخالت بشود، هدایت بشود، کار بشود.»(4)    

«یک مسئله هم مسئله‌ی فرهنگ است؛ که آقایان هم حالا معلوم شد که نگرانی دارید، بنده هم نگرانم. مسئله‌ی فرهنگ، مسئله‌ی مهمی است. اساس این ایستادگی، این حرکت و در نهایت ان‌شاءالله پیروزی، بر حفظ فرهنگ اسلامی و انقلابی است و تقویت جناح فرهنگی مؤمن، تقویت این نهال‌هایی که روییده است در عرصه‌ی فرهنگ؛ بحمدالله جوان‌های مؤمنِ خوبی داریم در عرصه‌ی فرهنگ و هنر؛ فعالیت کردند، کار کردند؛ حالا بعضی جوانند، بعضی دوره‌ی جوانی را هم گذرانده‌اند؛ ما عامل فرهنگی کم نداریم. ما حتماً در مسئله‌ی فرهنگ‌[باید توجه کنیم‌]، دولت محترم هم باید توجه کند، دیگران هم توجه کنند. بنده هم در این نگرانی با شما سهیم هستم و امیدوارم که مسئولین فرهنگی توجه داشته باشند که چه میکنند. با مسائل فرهنگی شوخی نمی‌شود کرد، بی‌ملاحظگی نمی‌شود کرد؛ اگر چنانچه یک رخنه‌ی فرهنگی به‌وجود آمد، مثل رخنه‌های اقتصادی نیست که بشود [آن را] جمع کرد، پول جمع کرد یا سبد کالا داد یا یارانه‌ی نقدی داد؛ این‌جوری نیست، به این آسانی دیگر قابل ترمیم نخواهد بود، مشکلات زیادی دارد. و واقعاً باید قدر جوانان مؤمن و انقلابی را همه بدانند، همه؛ این جوانان مؤمن و انقلابی‌اند که روز خطر سینه سپر می‌کنند، هشت سال جنگ تحمیلی می‌روند توی میدان؛ این‌ها هستند. افرادی که نسبت به این جوانها با چشم بدبینی نگاه می‌کنند یا مردم را بدبین می‌کنند، خدمت نمی‌کنند به کشور؛ به استقلال کشور، به پیشرفت کشور، به انقلاب اسلامی خدمت نمی‌کنند. این جوانها را باید حفظ کرد، باید از اینها قدردانی کرد، امروز هم بحمدالله کم نیستند و زیادند. [نباید] با عناوین گوناگونی بخواهیم این جوانهای مؤمن را طَرد کنیم و منزوی کنیم؛ که البته منزوی هم نمی‌شوند؛ آن جوانهای مؤمنِ پرانگیزه، با این حرفها منزوی نمی‌شوند این‌ها؛ لکن خب، ما باید قدر این‌ها را بدانیم.»(5)    

دانشگاه جولانگاه گروه های سیاسی نشود

توجه به پیشرفت های علمی و پرهیز از قرار دادن محیط دانشگاه -به عنوان اصلی‌ترین بستر پیشرفت علمی کشور- به عنوان جولانگاه گروه‌های سیاسی، موضوعی است که رهبر انقلاب اسلامی مکرر بر آن تاکید کرده‌اند و در دولت جدید نیز ایشان این موضوع را به دولت مردان و دست اندرکاران وزارت علوم و حتی وزارت بهداشت متذکر شده‌اند: «نگذارید دانشگاه جولانگاه حرکت‌‌های سیاسی بشود. اینکه ما جوان را به‌عنوان یک موتور محرک تحولات سیاسی بپذیریم، حرف من است... نسل جوان در هر جامعه، موتور حرکت تحولات اجتماعی و تحولات سیاسی است؛ بخصوص جوان دانشجو؛ طبیعتش این است. این حرف دیگری است؛ این غیر از این است که ما دانشگاه را محل جَوَلان گرایش‌های سیاسیای که بعضیشان مخالف با اصل نظامند یا مخالف با جهت‌گیری‌های نظامند بکنیم. این را باید حتما مراقبت کنید و جلوی آن را بگیرید. در این زمینه من این جمله را هم عرض بکنم؛ یک "می‌توانیم"ای را ملت ما گفته؛ نگذارید این "می‌توانیم" تبدیل بشود به عکس آن... این "می‌توانیم" را که در روح این جوان‌های ما دارد جَوَلان می‌کند، نگذارید از بین برود؛ شما هم بگویید می‌توانیم و دنبال کنید این می‌توانیم را.»(6)   

چشم را به دست دیگران ندوزید

تاکید بر توجه مسئولین و دولت مردان به ظرفیت‌های درونی کشور و تکیه بر آن‌ها جهت برون رفت از مشکلات، نکته مهمی است که مکرر در بیانات رهبر معظم انقلاب مشاهده شده است. ایشان بارها به فریب نخوردن از سراب نگاه به بیرون تاکید کرده‌اند و از مسئولین خواسته‌اند که در توهم اتکا به بیرون سیر نکنند: «بنده توصیّه‌ام همیشه به مسئولین محترم این است که برای رفع مشکلات کشور به نیروی درونی این کشور توجّه کنند؛ چشم به بیرون نباید دوخت؛ البتّه مسائل بیرون را باید حل کرد، در این شکّی نیست؛ یک ملّت فعّال، یک دولت فعّال، [یک‌] حکومت فعّال، در همه‌ی زمینه‌ها فعّال است؛ در مسائل بین‌المللی، در مسائل منطقه‌ای، در مسائل دیپلماسی این فعّالیت ها لازم است؛ منتها امید ما بایستی به پشتیبانی و کمک الهی و به نیروی داخلی ملّت و کشور باشد؛ این است که کشور را بیمه می‌کند.»(7)  

«بعضی از مسئولین و دولتمردان - دولتمردان آن دولت، بعد هم دولتمردان این دولت - فکر می‌کنند در قضیه‌ی هسته‌ای ما با آمریکایی‌ها مذاکره کنیم [تا] موضوع حل بشود؛ گفتیم خیلی خب، اصرار دارید شما، در این موضوعِ بالخصوص بروید مذاکره کنید؛ ولی در همان سخنرانی اول امسال گفتم من خوشبین نیستم؛ مخالفتی نمی‌‌کنم اما خوشبین نیستم.»(8)   

«چشم را ندوزیم به دست دیگران... اصرار هم می‌کنیم که مسئولین هم به نیروی داخلی تکیه کنند؛ از مسئولین هم می‌خواهیم به مردم اعتماد کنند، به نیروی داخلی اعتماد کنند، سعی کنند این سرچشمه‌ی فیاض تمام نشدنی را در داخل، خروشان و فروزان و جوشان کنند؛ این اگر شد، همه‌ی درهای بسته باز خواهد شد. باید این‌جوری حرکت کنند، این‌جوری عمل کنند.»(9)   

«من با مذاکره کردن مخالف نیستم؛ مذاکره کنند؛ تا هر وقت می‌خواهند مذاکره کنند! من معتقدم باید دل را به نقطه‌هاى امیدبخش حقیقى سپرد، نه به نقطه‌هاى خیالى نه به نقطه‌هاى خیالى، آنچه لازم است این است.»(10)

اقتصاد مقاومتی را جدی بگیرید

در حالی که رهبر انقلاب به ویژه در سال‌های اخیر تاکید فراوانی بر مباحث اقتصادی داشته‌اند، لزوم ساماندهی اوضاع اقتصادی کشور و توجه به اقتصاد مقاومتی توسط دولت را به اعضای دولت یادآور شده‌اند و بر اقدام عملی در این حوزه تاکید کرده‌اند: «ما امسال را گفتیم سال حماسه‌ی سیاسی و حماسه‌ی اقتصادی، بحمدالله حماسه‌ی سیاسی به‌وجود آمد؛ حماسه‌ی اقتصادی متأسفانه تأخیر افتاد؛ لکن حالا در پایان سال، این سرآغازی برای حماسه‌ی اقتصادی خواهد بود که قطعاً باید ان‌شاءالله در سال ۹۳ با جدیت کامل از سوی مسئولین دنبال بشود و در عمل باید شروع بشود.»(11)   

«به مسئولین دولت عرض می‌کنم: اقتصاد مقاومتی را جدّی بگیرید. خب، رئیس جمهور محترم گفتند، مسئولین دیگر هم کم‌وبیش اظهار کرده‌اند، گفته‌اند، منتها باید عمل کرد: وَ لا مِمَّن عَلی‌ غَیرِ عَمَلٍ یَتَّکِل؛ این‌جور نباشد که به زبان بگوییم، در عمل کُند حرکت بکنیم. در اقتصاد مقاومتی تکیه بر تولید داخلی است، بر استحکام بنیه‌ی درونیِ اقتصاد است. رونق اقتصادی هم این است؛ رونق اقتصادی با تولید حاصل می‌شود، با فعّال کردن ظرفیّت‌های درونی کشور حاصل می‌شود، نه با چیز دیگر.»(12)  

رعایت انصاف و نقد کارشناسی دولت های گذشته

دولت یازدهم در انتقاد و تخریب دولت گذشته، به قدری زیاده روی کرده است، که رهبر معظم انقلاب لازم دیدند در این رابطه نیز لزوم رعایت انصاف و پرهیز از نقد در منبرهای عمومی را به دولت یادآوری کنند: «نسبت به دولت‌های گذشته، بهتر این است که نقد به صورت کارشناسی انجام بگیرد؛ نقد در منبرهای عمومی خیلی مصلحت نیست»(13)

با شعار اعتدال جریان مومن را کنار نزنید

رهبر انقلاب اسلامی در دیدار مسئولان نظام در یکی از شب‌های ماه مبارک رمضان امسال، به تبیین شعار اعتدال پرداختند و به دولت مردان تاکید کردند که نباید اعتدال بهانه‌ای شود برای منزوی کردن جریان‌های مومن: «شعار دولت، اعتدال است؛ اعتدال، شعار بسیار خوبی است، ما هم تأیید می‌‌کنیم اعتدال را؛ افراط محکوم است و بد است. سفارشی که من می‌کنم این است که مراقب باشید جریان‌‌های مؤمن را با شعار اعتدال کنار نزنند؛ بعضی‌ها این کارها را دارند می‌کنند، من می‌بینم در صحنه‌ی سیاسی کشور؛ با شعار اعتدال، با شعار پرهیز از افراط، سعی می‌کنند جریان مؤمن را که در خطرها آن جریان است که زودتر از همه سینه سپر می‌کند، آن جریان است که دولت‌ها را در مشکلات واقعی به معنای حقیقی کلمه حمایت می‌کند، کنار بزنند؛ مراقب باشید. اسلام، مظهر اعتدال است. این «اَشِدّاءُ عَلَی الکُفّارِ رُحَماءُ بَینَهُم» اعتدال است؛ «قتِلوا الَّذینَ یَلونَکُم مِنَ الکُفّار» اعتدال است؛ امر به ‌معروف و نهی ‌از منکر اعتدال است - اعتدال اینها است دیگر - معنای اعتدال این نیست که ما از کارهای احساس وظیفه‌ای که فرد مؤمن، جریان مؤمن، مجموعه‌ی مؤمن انجام می‌دهد، جلوگیری کنیم.»(14)   

دولتی‌ها حاشیه سازی نکنند

تاکید بر حفظ انسجام و یکپارچگی مردم و اجتناب از حاشیه‌سازی توسط دولتمردان از دیگر نکاتی بود که رهبر انقلاب به دولت یازدهم یادآور شده‌اند و از آن‌ها خواسته‌اند از بیان سخنان غیرلازم و حاشیه‌ساز بپرهیزند: «دولتى‌ها هم مراقب باشند، دودستگى در مردم به‌وجود نیاورند، حاشیه‌سازى نکنند، بعضى حرفهاى غیرلازم مطرح نشود؛ این یکپارچگى مردم ما، این همّت بلند مردم ما، این ایمان مردم ما، درست مورد استفاده قرار بگیرد، ان‌شاءالله راه این کشور باز بشود.»(15)   

پانزده توصیه ویژه رهبر انقلاب به دولت مردان

رهبر معظم انقلاب در دیدار با اعضای هیئت دولت که به مناسبت هفته دولت در شهریور ماه امسال برگزار شد، توصیه‌های مهمی را به دولت داشتند: کار و فعالیت و خدمت مستمر به مردم و پرهیز از حاشیه‌سازی‌ها، حفظ انسجام درونی و شنیده شدن یک صدا از دولت، پرهیز از دو قطبی کردن جامعه با شعارها و دعواهای سیاسی، عبور دولت از جناح بندی‌ها در مسائل سیاسی، رعایت سعه‌ی صدر و آرامش در قبال انتقادهای منصفانه، رعایت انصاف در انتقاد از اقدامات و سیاست‌های دولت‌های گذشته، موضع‌گیری صریح و قاطع در قبال مسائل منطقه‌ای و بین‌المللی، ادامه پرشتاب رشد علمی کشور و حمایت از شرکت‌های دانش بنیان و نقش تعیین کننده تحقیقات کاربردی و تحقیقات بنیانی، پشتیبانی از طرح نظام سلامت، تکیه بر توان و ظرفیت‌های داخلی و حمایت از تولید، توجه ویژه به بخش کشاورزی و صنایع تبدیلی در روستاها، اهمیت ویژه بخش معدن و ارزش افزوده و اشتغال‌زایی این بخش، پرهیز از واردات بی‌رویه و تاثیر منفی آن بر تولید داخلی، حل مشکل آب کشاورزی و توجه جدی برای تکمیل مسکن مهر؛ پانزده توصیه رهبر انقلاب به دولت بود.(16)

نتیجه گیری

نگاهی به مواضع و رویکردهای رهبر انقلاب اسلامی در قبال دولت یازدهم نشان می‌دهد، که ایشان تلاش کرده‌اند با حمایت‌های خود از دولت موجبات دلگرمی و آرامش دولت مردان در اجرای وظایف‌شان را به وجود آورند. ایشان از منتقدین دولت نیز خواسته‌اند تا در انتقادها مراعات حال دولت را بکنند؛ با این همه، رهبر انقلاب در طول یک سال و نیم گذشته از عمر دولت جدید، در مواردی تذکرات جدی به دولت داده‌اند و نسبت به رعایت حقوق مردم و منابع ملی از سوی دولت مردان از آن‌ها مطالبه کرده‌اند.

پیوست:

1- بیانات در دیدار مسئولان نظام ۱۳۹۳/۰۴/۱۶

2- بیانات در مراسم تحلیف و اعطای سردوشی دانشجویان دانشگاه‌های افسری ارتش جمهوری اسلامی ایران 13/07/1392

3- بیانات در دیدار پنجاه هزار فرمانده بسیج سراسر کشور  29/08/1392

4- بیانات در دیدار اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی  1392/09/19

5- بیانات در دیدار اعضای مجلس خبرگان 15/12/1392

6- بیانات در دیدار اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی  1392/09/19

7- بیانات در دیدار مردم قم ۱۳۹۲/۱۰/۱۹

8- بیانات در دیدار مردم آذربایجان ۱۳۹۲/۱۱/۲۸

9- بیانات در دیدار مردم آذربایجان ۱۳۹۲/۱۱/۲۸

10- بیانات در دیدار مردم قم ۱۳۹۳/۱۰/۱۷

11- بیانات در جلسه تبیین سیاست‌های اقتصاد مقاومتی 20/12/1392

12-  بیانات در دیدار مسئولان نظام ۱۳۹۳/۰۴/۱۶

13- بیانات در دیدار مسئولان نظام ۱۳۹۳/۰۴/۱۶

14-  بیانات در دیدار مسئولان نظام ۱۳۹۳/۰۴/۱۶

15- بیانات در دیدار مردم قم ۱۳۹۳/۱۰/۱۷

16- بیانات در دیدار با اعضای هیئت دولت 05/06/1393