بررسی عملیات كربلاي 4

1-عملیات كربلاي 4 -رویکرد ارتش

عمليات كربلا ۴ با يك طرح ريزي بسيار گسترده و وسيع انجام گگرفت و بر اساس پيش بينيهاي به عمل آمده قرار بود ۱۵۰۰ گردان بسيجي اين عمليات را انجام دهند (حدوداً ۰۰۰/۴۵۰ نفر) ولي تامين اين نيرو در حد مقررات كشور نبود. لذا سپاه يكصد هزار نفري محمد در قالب ۳۰۰ گردان براي عمليات كربلاي ۴ تدارك ديده شد.

اين سپاه در استاديوم يكصد هزار نفري آزادي تهران تجمع باشكوهي انجام داده و براي انجام عمليات به منطقه مورد نظر اعزام شد.
منطقه شرق بصره از مناطقي است كه تلاش قابل توجهي از ايران را در طول جنگ به خود معطوف داشته و غالباً در تصرف هدف هاي زميني نيز به موفقيت نرسيده است. تلاش سپاه پاسداران جهت انجام عمليات كربلاي ۴ در ۴ قرارگاه نوح، كربلا، قدس و نجف با رمز محمد رسول الله (ص) صورت پذيرفت و يگانهاي متعددي از نيروي زميني ارتش جمهوري اسلامي ايران در خطوط مقدم و نيروي هوايي ارتش در پشتيباني به پاي كار آمدند.
با تبليغات به عمل آمده سال ۱۳۶۵ سال سرنوشت براي جنگ منظور شده بود ولي متاسفانه دشمن با آگاهي از عمليات و پي بردن به طرح و معابر اصلي حمله نيروهاي خودي در دو طرف معبر كم عرض آبي «ام الرصاص » كه از آن به نام « تنگه عمليات »ياد مي شد اين معبر را مسدود ساخت. هر چند عمليات منجر به شكسته شدن خطوط پدافندي مستحكم دشمن گرديد ولي اجراي انبوه آتش عراق روي نقاط خاص و حساس اروند،سازمان غواص هاي خط شكن و قايق سواران را در مراحل دوم و سوم قرار بود به پاي كار بيايند بر هم زد و عمليات را مختل نمود.
نيروهاي خط شكن از تنگه عمليات گذشته و در جزيره بلجانيه پياده شدند. حتي قسمتي از جزاير سهيل و ام الرصاص نيز به تصرف درآمد. ولي ادامه عمليات به دليل ذكر شده ميسر نگرديد و نيروهاي خودي جهت حفظ قوا و جلوگيري از تلفات بيشتر از ادامه نبرد صرفنظر نمودند تا فرصت مناسب تري براي طراحي مجدد بدست بيايد. در اين عمليات نيروي زميني بكار گرفته شده خودي حدوداً به سه برابر نيروي زميني دشمن بالغ مي گرديد.
كربلاي ۴ بار ديگر نشان داد كه رعايت اصول و قواعد اساسي رزم كه اصطلاحاً به آن جنگ كلاسيك گفته مي شود اجتناب ناپذير بوده و حتي شيوه هاي نوين بكارگرفته شده در رزم نيز بايد در قالب رعايت قوانين شناخته شده و تجربه گرديده جنگ به اجرا درآيد.

نتيجه :
-    منطقه و زمين مورد نظر تصرف نگرديد.
-    ۸۰۰۰ نفر كشته و زخمي و ۶۰ اسير، تلفات نيروي انساني عراق بود.
-    حدود ۷۰ دستگاه تانك و نفربر و خودرو از عراق منهدم گرديد.

منبع : کتاب اطلس نبردهای ماندگار
نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی

2-بررسی عملیات كربلاي 4-رویکرد سپاه

عملیات كربلاي 4
منطقه: جبهه جنوبي - ابوالخصيب
رمز: يا محمّد (ص)
تاريخ: 3/10 تا 5/10/1365
هدف: تصرف ابوالخصيب و محاصره نيروهاي مستقر در شبه جزيره فاو و تهديد بصره از جنوب

تصرف فاو و رأس‌البيشه كه ايران را با كويت همسايه كرده و راه زميني عراق را به شمال خليج‌فارس قطع كرده بود، مي‌توانست با تصرف ابوالخصيب كامل شود. با اين اقدام كل شبه جزيره فاو آزاد مي‌شد، موقعيت ايران در خليج‌فارس بيش از پيش تقويت مي‌گرديد و نيز بصره از جنوب در خطر سقوط قرار مي‌گرفت.

سپاه در نظر داشت كه عمليات را بلافاصله پس از عمليات والفجر 8 انجام دهد، ليكن بدان جهت كه سازمان رزم سپاه متكي به نيروهاي پياده بود و 75 روز جنگ در فاو، ضرورت بازسازي يگان‌ها را ايجاب مي‌كرد، عملاً امكان اجراي عمليات در زمان مورد نظر ميسر نشد. از سوي ديگر، سپاه براي اجراي يك عمليات با موفقيت تضمين شده، درخواست 1500 گردان داشت تا از سه منطقه هور، شرق بصره و ابوالخصيب به دشمن هجوم برد، ليكن مقدورات كشور، به 300 گردان بسنده شد و طرح‌ريزي عمليات تنها براي محور ابوالخصيب صورت گرفت. نام‌گذاري سال 1365 به "سال سرنوشت" و تأكيد بر اجراي "عمليات سرنوشت‌ساز"، اميدواري مسئولان كشور و فرماندهان جنگ به نتايج اين عمليات را نمايان مي‌ساخت. سپاه براي اولين بار در يك تدارك وسيع موفق شده بود سيصد گردان رزمي را براي يك عمليات، سازمان‌دهي، تجهيز و آماده كند كه در طول جنگ بي‌سابقه بود.

با شروع عمليات، شواهد و قرائن نشان مي‌داد كه دشمن از طرح عمليات خودي آگاه شده و با آمادگي و هوشياري كامل، مهم‌ترين معبر عملياتي را مسدود ساخته است. بدين ترتيب دشمن دو طرف معبر كم عرض آبي "ام‌الرصاص" را كه از آن با عنوان "تنگه عمليات" ياد مي‌شد، مسدود كرد. امّا اين هوشياري كه با دريافت اطلاعات ماهواره‌اي و جاسوسي از امريكا حاصل شده بود، نتوانست از شكسته شدن خطوط مستحكم دشمن جلوگيري كند. اجراي انبوه آتش دشمن روي نقاط خاص و حساس اروندرود، سازمان غواص‌هاي خط‌شكن و نيز قايق سواران را - كه موج دوم و سوم را تشكيل مي‌دادند - برهم زده بود، امّا نيروهاي غواص از تنگه گذشتند و در جزيره بلجانيه پياده شدند. در محورهاي ديگر نيز با شكسته شدن خطوط دشمن در جزاير سهيل و ام‌الرصاص جنگ به خشكي كشيده شد. در اين عمليات براي نخستين‌بار خط دشمن در شلمچه نيز شكسته شد، امّا با وجود شكسته شدن خطوط دشمن، امكان تداوم عمليات ميسر نگرديد، لذا به منظور حفظ قوا و طراحي عمليات مجدد، از ادامه نبرد صرف‌نظر شد. [1]

[1] برگرفته از کتاب اطلس جنگ ایران و عراق، فشرده نبردهای زمینی، حسن دری،  مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ