بررسی عملیات ثامنالائمه
1-عملیات ثامنالائمه-رویکرد ارتش
«حصر آبادان باید شکسته شود» این فرماندهی بود که در چهاردهم آبان ۱۳۵۹ توسط فرماندهی کل قوا حضرت امام خمینی (ره) خطاب به نیروهای مسلح بویژه ارتش جمهوری اسلامی ایران صادر گردید. براساس این فرمان لشکر ۷۷ ثامن الائمه از فروردین ماه ۱۳۶۰ مسئولیت منطقه عملیاتی خرمشهر و آبادان را از فرماندهی اروند دریافت نمود و با احداث جاده «وحدت» ترددهای جزیره آبادان را از دریا به خشکی تغییر مسیر داد.
قرارگاه مقدم نیروی زمینی ارتش در اهواز در خرداد ماه ۱۳۶۰ طرح عملیاتی ضربت را پیرو فرمان صادره رهبر کبیر انقلاب اسلامی تهیه و ماموریت اجرای آن به لشکر ۷۷ واگذار گردید. طرح مذکور پس از بازبینی در ۱۵ شهریور ۱۳۶۰ به قرارگاه ارسال و نهایتاً در ۲۶/۶/۱۳۶۰ طرح نهائی تصویب برای اجرا به لشکر ابلاغ شد. عملیات ثامن الائمه در ساعت ۱ پنجم مهرماه ۱۳۶۰ با رمز نصر من الله و فتح قریب آغاز و در تاریخ ۷/۷/۶۰ بعد از ۲ روز نبرد موفقیت آمیز به پایان رسید. آتش پشتیبانی و هماهنگی بین نیروها و سرعت عمل فوق العاده باعث شد که در طول ۲۴ ساعت اولیه عملیات اهداف اصلی به تصرف دلاوران ارتش اسلام درآید. طراحی و فرماندهی و اجرای این عملیات توسط نیروی زمینی ارتش با شرکت و همکاری یگانهایی از سپاه پاسداران صورت پذیرفت. تیپ یکم لشگر ۷۷ از منطقه ذوالفقاریه تیپ دوم از منطقه فیاضیه و تیپ سوم از منطقه دراخوین حمله را آغاز نموده و با محاصره نیروهای دشمن خطوط مورد نظر را تصرف نمودند.
نتیجه:
- تصرف و تامین ساحل شرق رودخانه کارون با آزادسازی ۱۵۰ کیلومتر مربع از زمین های خودی، خارج شدن آبادان از محاصره طبق فرمان «حصر آبادان باید شکسته شود.»
- تلفات انسانی دشمن شامل ۳۰۰۰ نفر کشته و زخمی و ۱۶۵۶ نفر اسیر بوده است.
- ضایعات لجستیکی: انهدام ۹۰ دستگاه تانک و نفربر و ۱۰۰ دستگاه انواع خودرو، سرنگونی سه فروند هواپیما و یک فروند هلی کوپتر.
- غنایم: ۱۰۰ دستگاه تانک، ۶۰ دستگاه نفربر، سه دستگاه لودر، ۵ عراده توپ و ۱۵۰ دستگاه خودرو.
از نکات قابل توجه در این عملیات، طراحی کلاسیک و انجام پیش بیتی های مورد نیاز در تمام زمینه ها بود. همچنین در پایان عملیات اسرای عراقی از مقابل فرماندهای عالی رتبه ارتش جمهوری اسلامی ایران سرلشکر شهید ولی الله فلاحی و سرهنگ ظهیر نژاد رژه رفته و سرتیپ جوادی فرمانده عملیات و فرمانده لشکر ۷۷ ثامن الائمه برای اسرا حدود ۲۰ دقیقه به زبان عربی سخنرانی کرد.
- روز بعد از این عملیات فرماندهان عالی رتبه ایران هنگام بازگشت به تهران بر اثر سقوط هواپیما به شهادت رسیدند:
سرلشکر شهید ولی الله فلاحی رئیس ستاد مشترک ارتش، سید موسی نامجو وزیر دفاع، جواد فکوری فرمانده نیروی هوائی ارتش، یوسف کلاهدوز و محمد جهان آرا از فرماندهان سپاه پاسداران.
- بدنبال شهادت فرماندهان تغییراتی در فرماندهی نظامی ارتش ایران بوقوع پیوست و به دنبال آن سرتیپ ظهیر نژاد سمت رئیس ستاد مشترک ارتش و سرهنگ علی صیاد شیرازی به فرماندهی نیروی زمینی ارتش منصوب شدند.
منبع : کتاب اطلس نبردهای ماندگار
نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی
2-عملیات ثامنالائمه-رویکرد سپاه
- عملیات ثامنالائمه
- منطقه: جبهه جنوبي - شمال آبادان
- رمز: نصر من الله فتح قريب
- تاريخ: 5/7/1360
- هدف: شكستن حصر آبادان؛ آزادسازي جادههاي آبادان - اهواز و آبادان - ماهشهر و منطقه اشغالي در شرق كارون
- وسعت منطقه آزادشده: 130 كيلومتر مربع
عمليات ثامنالائمه (ع) نقطه عطفي در تاريخ جنگ بود. اين عمليات از سويي نتيجه يك سال اول جنگ و اوج نبردهاي نيمه گسترده محسوب ميشد و از سوي ديگر، عامل تحول استراتژيك در جنگ بود و اولين گام از نبردهاي گسترده آزادسازي به حساب ميآمد. اين عمليات را سپاه طرحريزي كرد و با فرماندهي مشترك ارتش و سپاه، از چهار محور به اجرا در آمد؛ كه دارخوين و فياضيه محورهاي اصلي عمليات بودند. با اجراي كامل عمليات در اين دو محور، پلهاي حفار غربي و شرقي ميبايست بسته ميشد و دشمن به محاصره در ميآمد. در آغاز عمليات، نيروهاي خودي در محور دارخوين پس از دور زدن دشمن از ناحيه نهر شادگان، با موفقيت به پيش رفتند، ولي در محور فياضيه - كه گلوگاه نيروهاي دشمن بود و براي آنها اهميتي حياتي داشت - با مقاومتي سرسختانه روبه رو شدند؛ چند ساعت بعد نيروهاي محور ايستگاه هفت و دوازده كه مأموريت خود را به خوبي اجرا كرده بودند، به كمك محور فياضيه رفتند و مقاومت دشمن را شكستند. بدين ترتيب در كمتر از بيست و چهار ساعت بين دو محور اصلي عمليات الحاق حاصل شد و نيروهاي خودي به عقبه دشمن دست يافته و آن دسته از قواي عراقي را كه موفق به عقبنشيني نشده بودند، اسير كردند. در اين عمليات، كليه اهداف پيشبيني شده تأمين شد و لشكر3 زرهي عراق آسيب فراواني ديد. چند روز پس از پايان عمليات، هواپيماي حامل فرماندهان ايراني كه از خوزستان به سوي تهران پرواز ميكرد، به طور مشكوكي در حوالي تهران سقوط كرد و جانشين رئيس ستاد مشترك ارتش (وليالله فلاحي)، قائم مقام فرمانده سپاه (يوسف كلاهدوز)، فرمانده نيروي هوايي ارتش (جواد فكوري)، فرمانده دانشكده افسري نيروي زميني ارتش (سيد موسي نامجو) و فرمانده سپاه خرمشهر (محمد علي جهانآرا) به شهادت رسيدند.[1]
[1] برگرفته از کتاب اطلس جنگ ایران و عراق، فشرده نبردهای زمینی، حسن دری، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ